Βάσος Λυσσαρίδης: Η επιστολής της 29ης Οκτωβρίου ας θεωρηθεί προειδοποίηση προς τον Χριστόφια

Βάσος Λυσσαρίδης: Η επιστολής της 29ης Οκτωβρίου ας θεωρηθεί προειδοποίηση προς τον Χριστόφια
Δέχομαι εκλελεγμένο Τουρκοκύπριο Πρόεδρο

Ο Βάσος Λυσσαρίδης ανοίγει τα χαρτιά του στον "Π" και δίδει τις κατευθυντήριες γραμμές για μια σωστή λειτουργική ομοσπονδία. Απορρίπτει επιστροφή στο Σύνταγμα του '60 και προσδίδει ιδιαίτερη έμφαση στους κοινούς εκλογικούς καταλόγους, που στόχο θα έχουν την ενδυνάμωση του κεντρικού κράτους, ενώ φέρνει και ως παράδειγμα πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν. Παράλληλα, δεν διστάζει να δηλώσει πως ο ίδιος δεν έχει κανένα πρόβλημα να βρίσκεται στο τιμόνι της Κύπρου ένας εκλελεγμένος από το λαό Τουρκοκύπριος Πρόεδρος, ενώ ξεκαθαρίζει πως οι εγγυήσεις και ο συνεταιρισμός είναι μεγάλα σφάλματα, που θα σημαίνουν και το τέλος του Κυπριακού Ελληνισμού. Αναφορικά με τους χειρισμούς του Προέδρου Χριστόφια, ο κ. Λυσσαρίδης τονίζει πως η γραπτή επιστολή του, της 29ης Οκτωβρίου, είναι και μια πρώτη προειδοποίηση προς τον Πρόεδρο, και σημειώνει πως ούτε ο ίδιος, ούτε η ΕΔΕΚ, αλλά και το ΔΗΚΟ, έδωσαν στον Δημήτρη Χριστόφια λευκή επιταγή.

- Είσαστε υπέρ της ομοσπονδίας;

- Όχι είμαι, τη δέχομαι. Είναι μια ανάγκη, όμως εξαρτάται από το περιεχόμενο. Ομοσπονδία υπάρχει και στις ΗΠΑ.

- Η διζωνική - δικοινοτική ομοσπονδία είναι μια ανάγκη;

- Είπα πολλές φορές πως δεν ασχολούμαι με ταμπέλες, αλλά με το περιεχόμενο. Δεν με ενδιαφέρει ο ορισμός. Ο ορισμός είναι στο τέλος και όχι στην αρχή. Αρχή είναι το περιεχόμενο. Δεν δέχομαι όμως δυο κράτη που θα συνεταιριστούν για να κάνουν μια κυβέρνηση. Το απορρίπτω. Δέχομαι επαρκή και εγγυημένη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων εις όλα τα πολιτειακά σώματα. Ευρύτερη μελλοντική προοπτική πρέπει να είναι οι κοινοί εκλογικοί κατάλογοι. Στόχος πρέπει να είναι η ενοποίηση. Δεχόμαστε να υπάρξουν οι ασφαλιστικές δικλίδες, ώστε να τους δοθούν όλα τα προνόμιά τους. Και εγώ σας λέω ότι μετά από 50 χρόνια δεν θα υπάρχει τίποτα που να μας χωρίζει. Τη διαφορετικότητά μας στις εθνικές καταβολές, μπορούμε να τη μετατρέψουμε σε πλούτο αντί σε διχασμό.

- Αλλά πιστεύετε πως η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία μπορεί να πετύχει αυτή την ενότητα του κράτους;

- Αυτοί που το λένε, να μας το πουν. Εγώ στηρίζομαι στις δικές τους δηλώσεις. Στις δηλώσεις τού εκάστοτε Προέδρου. Τώρα μιλάμε για τον Χριστόφια. Εγώ έχω τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και λέω αν αυτή είναι η λύση, όπως την περιέγραψε στις προεκλογικές του διακηρύξεις και δεσμεύσεις, που διασφαλίζει την ενότητα του χώρου, του κράτους, των θεσμών, της οικονομίας, να απαλλάσσει από ξένες κηδεμονίες και στρατιωτική παρουσία, να διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά φοβάμαι πως δεν είναι έτσι τα πράγματα.

- Δεν πιστεύετε όμως ότι από τη στιγμή που έχει εισαχθεί η ορολογία "διζωνική - δικοινοτική" ομοσπονδία, δεν θα έχουμε ποτέ μια ομαλή ή καθαρή ομοσπονδία;

- Δηλαδή κοροϊδεύουν το λαό; Αν εισήγαγαν τους όρους αυτούς και εννοούν ότι θα πάμε σε συνομοσπονδία, αυτό θα είναι εξαπάτηση του λαού. Γι' αυτό λέω, να μην είμαστε αιχμάλωτοι ορισμών. Και αντί να τσακωνόμαστε για ορισμούς, να συμφωνήσουμε τα χαρακτηριστικά της λύσης. Και νόμιζα ότι συμφωνήσαμε προεκλογικά. Εγώ επιμένω σε αυτά που συμφωνήσαμε. Είναι κακό να επιμένω σε αυτά που συμφωνήσαμε; Δεν νομίζω.

- Αν υπήρχε επιλογή και μπορούσαμε να επιστρέψουμε στο Σύνταγμα του 1960, θα συμφωνούσατε;

- Δεν είναι λειτουργικό. Είχαμε ανωμαλία, γιατί δεν ήταν λειτουργικό. Και πάλι λέω πως αν δεν υπήρχε η Τουρκία, θα μπορούσαμε να το κάνουμε λειτουργικό. Διότι, όταν ο Αντιπρόεδρος μπορούσε να αναιρέσει μια πρόταση του Προέδρου και αυτός του Αντιπροέδρου, αντιλαμβάνεστε πως δεν μπορεί να λειτουργήσει τέτοιο σύστημα. Έχουμε εισβολή, κατοχή, εποίκους.

- Μετά από όλα αυτά οι Τουρκοκύπριοι θα αποδεχθούν μια λύση που θα τους δίδει λιγότερα δικαιώματα απ' όσα τους παραχωρούνταν από το Σύνταγμα του '60;

- Μα δεν είναι θέμα δικαιωμάτων. Η λειτουργικότητα είναι το θέμα. Ακόμη και τα προνόμια, αν δεν επεμβαίνουν στη λειτουργικότητα και στην παραβίαση των δικαιωμάτων των υπολοίπων, έχουν γίνει ούτως ή άλλως κατανοητά.

- Ένα δικαίωμα, όμως, για παράδειγμα, θα ήταν η εκ περιτροπής προεδρία; Ή γενικώς να υπάρχει ικανοποιητική και αποτελεσματική συμμετοχή των Τ/Κ. Εσείς, με την επιστολή σας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, απορρίπτετε την εκ περιτροπής. Προτιμάτε προεδρικό συμβούλιο;

- Πρέπει να πούμε κάτι για το συνεταιρισμό. Άλλο συμμετοχή εγγυημένη και άλλο συνεταιρισμός. Ο συνεταιρισμός διαλύεται όταν ένας εκ των δύο συνεταίρων αποσυρθεί. Βεβαίως είμαι υπέρ της συμμετοχής των Τ/Κ. Εγγυημένης και επαρκούς. Εγώ θα δεχόμουν οποιονδήποτε να είναι Πρόεδρος, αρκεί να εκλέγεται από το λαό, όπως για παράδειγμα στις ΗΠΑ. Ποιος θα μας έλεγε πως θα είχαν Αφροαμερικανό Πρόεδρο, πριν δύο γενιές. Θα νομίζαμε πως μας έλεγε χοντρό αστείο. Μπορεί ένας Τ/Κ να είναι Πρόεδρος, όχι για μια θητεία, αλλά για πολλές αν εκλεγεί από το λαό. Αν αύριο έχουμε κοινά κόμματα, τα οποία, όχι να στηρίζονται πάνω στην εθνική προέλευση, αλλά πάνω στην ιδεολογία και κοινούς εκλογικούς καταλόγους, ασφαλέστατα θα μπορούσε να βάλει υποψηφιότητα, Τούρκος, Αρμένιος, Μαρωνίτης και να εκλεγεί. Δεν υπάρχει ένσταση στο να εκλεγεί ένας Τουρκοκύπριος Πρόεδρος. Είναι η μέθοδος. Αν δεχτούμε πως θα υπάρξουν ξεχωριστοί εκλογικοί κατάλογοι και οι εκλογές θα γίνονται βάσει εθνικής καταγωγής, αντιλαμβάνεστε πως αυτό είναι ρατσισμός, δεν είναι δημοκρατία. Εγώ λέω, γιατί όχι; Μπορεί πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κινήματος, αύριο, αν έχουμε κοινά, μεικτά κόμματα, να είναι Τουρκοκύπριος.

- Δεν θα χρειάζεται όμως κάποια φόρμουλα για το μεταβατικό στάδιο; Αλλιώς, δεν θα θεωρηθεί πως αποκλείονται οι Τ/Κ από οποιαδήποτε εκλογή, τουλάχιστον για τα πρώτα 10-15 χρόνια, μέχρι να καλλιεργηθεί αυτή η νοοτροπία;

- Βεβαίως θα υπάρξει μεταβατικό στάδιο. Λέμε πως οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να συμμετέχουν στην Κάτω Βουλή, για παράδειγμα, με ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Έχουμε μεικτά κόμματα. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα μπορεί να εκλέγει, ας πούμε, 9 βουλευτές, και αυτοί που εκλέγονται όμως να είναι και οι 9 Ελληνοκύπριοι. Οι 3 τελευταίοι να παραιτηθούν και θα πάρουν τη θέση τους οι 3 Τουρκοκύπριοι, ώστε η αναλογία που θα τους εγγυηθούμε να υπάρχει. Ό,τι τους αναλογεί, να το παίρνουν. Μα ούτε και για μας δεν θα ήταν καλό να μην συμμετέχουν σε όλα τα όργανα του κράτους. Επομένως, οποιεσδήποτε διευθετήσεις θα γίνουν για το ενδιάμεσο στάδιο να εγγυώνται την υλοποίηση των δικαιωμάτων που θα τους εκχωρηθούν.

- Και για τη θέση του Προέδρου; Πώς θα γίνει εκεί;

- Γι αυτό λέω πως πρώτα πρέπει να συμφωνήσουμε τι θα κτίσουμε και μετά να δούμε τι συμμετοχή θα έχει ο καθένας. Δεν θα έπρεπε να συζητούμε την εκ περιτροπής προτού καν συζητήσουμε τις μεθόδους εκλογής. Είναι λάθος. Και όταν τα βάζεις κάτω, είναι δύσκολο μετά να αναιρέσεις. Πρέπει πρώτα να συμφωνήσεις πάνω σε άλλα ζητήματα, όπως τη μέθοδο εκλογής και μετά να δεις πώς θα διευθετηθεί η συμμετοχή ή πώς εξασφαλίζεται η σωστή συμμετοχή.

- Ένα κύριο σημείο, κ. Λυσσαρίδη, της ομαλής εξέλιξης μιας ομοσπονδίας είναι οι κοινοί εκλογικοί κατάλογοι...

- Και το οποίο όλοι δέχτηκαν. Είχα πολλές συζητήσεις και με Αμερικανούς επισήμους. Αν προσέξετε, ακόμη και στο τελευταίο σχέδιο Ανάν, οι ψηφοφόροι για τις εκλογές της Άνω Βουλής θα ψήφιζαν με βάση τον τόπο διαμονής τους. Αντιλήφθηκαν όλοι πως δεν μπορούμε να έχουμε αυτό το αναχρονιστικό φαινόμενο, να ψηφίζουν αιωνίως οι άνθρωποι επί τη βάση της εθνικής τους προέλευσης, θρησκείας και χρώματος. Το μέλλον μιας χώρας είναι οι πολίτες να αισθάνονται τη δική τους εθνική καταγωγή, αλλά και την κοινή υπηκοότητά τους, και να έχουν κοινά εκλογικά σώματα. Αν τώρα θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες διευθετήσεις για κάποια μεταβατική περίοδο, αυτό είναι άλλο, είναι κάτι που μπορεί να συζητηθεί.

Δεν αναιρείς το έγκλημα του εποικισμού.

- Στην επιστολή σας σημειώνετε πως "Η a priori νομιμοποίηση του εγκλήματος του εποικισμού...είναι επίσης άστοχη". Η a posteriori ή η κατόπιν συμφωνίας νομιμοποίησή του, είναι εντάξει;

- Υπάρχει κανένας που νομίζει πως θα φύγουν όλοι οι έποικοι; Όμως το έγκλημα του εποικισμού δεν το αναιρείς, δεν το νομιμοποιείς εκ των προτέρων. Πρακτικά ξέρουμε όλοι πως είναι αδύνατο να φύγουν όλοι. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ενδώσουμε και να πούμε ότι είναι δικαίωμά τους να παραμείνουν; Όχι. Γίνεται χαριστικώς εκ μέρους μας με ορισμένες προϋποθέσεις και όρους, ώστε να μην νομιμοποιηθεί αυτό το έγκλημα.

- Στην επιστολή σας (ημερομηνίας 29/10/08) προς τον Πρόεδρο Χριστόφια, και την οποία δημοσιοποιήσατε στις 18/11/08, αναφέρετε πως "η συνεχής αναφορά σε συνεταιρισμό επιτρέπει συνέχιση της εκτροπής". Δηλαδή βρισκόμαστε ακόμη σε εκτροπή;

- Ακόμη δεν ξέρω τι συνομιλούμε. Αν πράγματι δεχτούμε αυτά, είναι εκτροπή. Δηλαδή συνεταιρισμό υπό την έννοια που έχω πει πριν, την εκ περιτροπής προεδρία προτού συζητήσουμε τη μέθοδο εκλογής, αν θα συζητήσουμε νομιμοποίηση των δικαιωμάτων της Τουρκίας, αν θα δεχθούμε ότι το κατάλοιπο εξουσίας δεν είναι τις κεντρικής, αλλά των περιφερειών, αυτά κατά τη γνώμη μου είναι εκτροπή. Αλλά θέλω να ελπίζω πως όλοι θα αντιληφθούν, συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου, πως πρέπει να στηριχθούμε στις προεκλογικές δεσμεύσεις όλων μας. Ήταν κοινές.

- Μετά και τη δημοσιοποίηση της επιστολή σας προς τον Πρόεδρο πιστεύετε πως υπήρξε "διόρθωση και διασαφήνιση της πορείας μας", όπως καταλήγετε και στην ίδια την επιστολή σας;

- Το γεγονός ότι όλοι εξαναγκάζονται να ομνύουν πίστη στις προεκλογικές δεσμεύσεις είναι ένα βήμα. Δεν λέω ότι είναι ικανοποιητικό. Θέλω δείγματα πρακτικής γραφής. Αλλά είναι ένα βήμα, το ότι αναγκάζονται όλοι να πουν πως δεν θα υπάρξει παρέκκλιση από αυτά που υποσχέθηκαν στο λαό. Ακόμη και η ζύμωση που γίνεται στο λαό είναι διορθωτική. Όταν ο λαός επαγρυπνεί, δεν μπορούν να γίνουν δεκτές παρεκκλίσεις.

- Αν υπάρξει απόκλιση από τις προεκλογικές δεσμεύσεις, αυτό θα ήταν ένα σημείο αντιπαράθεσης και μάλιστα σοβαρής αντιδικίας;

- Ασφαλέστατα. Γι' αυτό και προειδοποίησα. Ο ίδιος λέει, "μα με έχεις παρεξηγήσει". Μακάρι να τον έχω παρεξηγήσει, αλλά δεν μπορούμε να παραμένουμε αδρανείς, όταν γίνεται αναφορά σε δύο κράτη, συνεταιρισμό κτλ. Εγώ χαίρομαι όταν δηλώνει πως θα παραμείνει πιστός στις προεκλογικές δεσμεύσεις. Αλλά επαγρυπνώ, για να δω αν αυτό πρακτικά υλοποιείται.

- Και αν δεν υλοποιείται;

- Και εγώ, αλλά και το κόμμα μου, αλλά και το ΔΗΚΟ για να είμαι δίκαιος, κατ' επανάληψη είπαν ότι δεν υπάρχει εν λευκώ επιταγή. Εμείς ευρισκόμαστε εδώ, αλλά διατηρούμε το δικαίωμά μας. Εμάς μας δεσμεύει το προεκλογικό πρόγραμμα και οι διακηρύξεις.

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
ΠΟΛΙΤΗΣ - 07/12/2008, Σελίδα: 18

Επιστροφή στο Sibilla