Addio Maurizio! Ένας φίλος της Ελλάδας δεν είναι πλέον μαζί μας...

Ο Maurizio Valenzi προλόγισε το βιβλίο του Νίκου Κλειτσίκα "Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία"

Πρόλογος Γερουσιαστή Maurizio Valenzi, στο βιβλίο του Νίκου Κλειτσίκα "Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία"

Οι αγώνες για τη Δημοκρατίανα μην ξεχαστούν ποτέ...
Είναι ένας ευγενής νόμος της φύσης, ότι ο χρόνος στο αδιάφορο διάβα του, αφήνει βαθιά χαραγμένα σημάδια στη ζωή των ανθρώπων αλλά και δεσμούς που παραμένουν ακατάλυτα ζωντανοί στη μνήμη. Χάρις σ' αυτόν το νόμο παραμένουν ζωντανά στη θύμησή μου, τα χρόνια εκείνα που είχα την ευκαιρία να γνωρίσω μια ομάδα νεαρών Ελλήνων, που ήταν φοιτητές στα πανεπιστήμια της Νάπολης.

Ανάμεσα στις τόσες ομάδες ξένων φοιτητών, οι Έλληνες ήταν σίγουρα η πολυπληθέστερη ομάδα και επιπλέον η ενεργότερη πολιτικά, πάντα προσηλωμένη στις, πολλές φορές, δραματικές εξελίξεις της χώρας τους. Αυτό, πιστεύω, λειτούργησε θετικά επηρεάζοντας σαν μια σημαντική αντανάκλαση την πορεία της δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Από τα χρόνια που ήμουν επιφορτισμένος με την κομματική οργάνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος, σαν αναπληρωτής Γραμματέας, προσπάθησα, χωρίς να παρεμβαίνω στις επιλογές αυτών των ζωντανών ομάδων από Έλληνες φοιτητές, να δώσω τη συνεισφορά μου στις δυνάμεις εκείνες που προσδιόριζαν για χώρο τους τη δημοκρατική αριστερά. Επίσης γιατί, με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στην Ελλάδα και την άνοδό τους στην εξουσία, η ασφάλεια αυτών των φοιτητών διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο από τις κατασκοπευτικές δραστηριότητες της ελληνικής κυβέρνησης, που διοργάνωσε ένα κυριολεκτικό φακέλωμα όλων όσων ενεργοποιούνταν στους Συλλόγους. Η ιταλική κυβέρνηση από την άλλη, δεν ανησύχησε ώστε να αντιτεθεί στη δικτατορία, αλλά για να πούμε την αλήθεια, ούτε και της συμπαραστάθηκε. Τα κόμματα της αριστεράς προσπαθούσαν πάντα να δώσουν τη στήριξή τους, όχι μόνο στους Έλληνες φοιτητές, αλλά επίσης στους Κύπριους, τους Παλαιστίνιους και τους Ιρανούς που αγωνίζονταν για τη δημοκρατία στις χώρες τους. Σε ότι αφορά την ιδιαιτερότητα της ναπολιτάνικης πραγματικότητας, μπορώ να πιστοποιήσω ότι αυτή η στήριξη ήταν πολύ πιο αποτελεσματική όταν - για πρώτη φορά στην ιστορία της πόλης - η κυβέρνησή της αποτελούνταν από μια συμμαχία που κατηύθυνε ένας κομμουνιστής Δήμαρχος και συνέβη αυτήν την τιμή και το πεπρωμένο να τα έχω εγώ.

Από εκείνη τη στιγμή η συνεργασία με την Ομοσπονδία των Ελληνικών Φοιτητικών Συλλόγων και ειδικότερα με τον πρόεδρό της Νίκο Κλειτσίκα, δυνάμωσε σημαντικά. Μαζί του αγωνιστήκαμε για τα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού, προσκαλώντας και υποδεχόμενοι στη Νάπολη προσωπικότητες όπως τον παναγιότατο Καππούτσι ή όπως τον Φάτι Αραφάτ (αδελφό του Γιάσερ Αραφάτ).

Προσκαλέσαμε και υποδεχθήκαμε τον Βάσο Λυσσαρίδη, ηγέτη της κυπριακής αντίστασης.

Συνδιοργανώσαμε συναντήσεις και εκδηλώσεις με Έλληνες καλλιτέχνες και διανοούμενους (Γιάννης Μαρκόπουλος, Μαρίζα Κωχ, Γιώργος Σκούρτης...). Είχα την τιμή να γνωρίσω τον Ανδρέα Παπανδρέου, την Μελίνα Μερκούρη και τον Αλέκο Παναγούλη, του οποίου διατηρώ ακόμη ένα σκίτσο.

Γνώρισα τον Ηλία Ηλιού που πάντα θυμάμαι με αγάπη, μαζί με τον γιο του, και με τον οποίο είναι συνδεδεμένο ένα από τα πιο απογοητευτικά επεισόδια της ζωής μου. Είχα πληροφορηθεί ότι ο Ηλιού, κρατούμενος στις φυλακές των συνταγματαρχών, ήταν βαριά άρρωστος' μια γάγγραινα στο πόδι του αποτελούσε σοβαρό κίνδυνο για τη ζωή του. Προσπάθησα να έλθω σε επικοινωνία με κάποιον βουλευτή της ελληνικής βουλής, ώστε να μεταφερθεί σε κάποιο νοσοκομείο και έφθασα στην Αθήνα. Εκεί, οι αρχές μου απαγόρευσαν να εξέλθω από το αεροδρόμιο για να πάω στην πόλη. Παρ' όλες τις προσπάθειές μου και τη θέση που κατείχα σαν Γερουσιαστής της Ιταλικής Δημοκρατίας, με ανάγκασαν να ξαναφύγω και να επιστρέψω στη Ρώμη, χωρίς να μπορέσω να κάνω τίποτα.

Όλες αυτές τις μνήμες που ο χρόνος είχε μόνο σχηματοποιήσει αλλά που ποτέ δεν έσβησε, τις ξαναζωντάνεψε το βιβλίο του Νίκου Κλειτσίκα, που απεικονίζει ζωντανά το κίνημα εναντίον της δικτατορίας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα και τη συμπαράσταση σ' αυτό από τον ιταλικό λαό και την πόλη της Νάπολης. Μια πόλη με ριζωμένη βαθιά ιστορική μεσογειακή παράδοση, πρόσφερε γενναιόδωρα τη συμπαράστασή της σ' αυτούς που αγωνίζονταν για τη δημοκρατία και την ελευθερία.

Ο Νίκος Κλειτσίκας δεν περιορίζεται σε μια ακριβή ημερολογιακή καταγραφή ή ένα ξεφύλλισμα γεγονότων και στιγμών, αλλά εμπλουτίζει ιστορικά τα γεγονότα, με ζωντάνια και πάθος που οφείλονται στο αίσθημα που τον διακατέχει ως έναν από τους κύριους συντελεστές αυτού του κινήματος.

Από το συγγραφέα δε διαφεύγει καν το νόημα της συνέχειας. Η διήγηση συμπεριλαμβάνει ένα ευρύ πλαίσιο, της ιστορικής ελληνικής παρουσίας στην αμπανία, αν και δικαιολογημένα αυτό το αποτελεσματικό στοιχείο παραμένει δευτερογενές και δεν επιτρέπει στην ιστορική καταγραφή να ιχνογραφήσει μια "ρομαντική" προοπτική.

Το βιβλίο όμως χαρακτηρίζεται από ένα ύφος σχεδόν απρόσωπης ιστορικής ανάλυσης, γιατί ούτε η προσωπικότητα και το ήθος του συγγραφέα, ούτε η δική του συμμετοχή σε εκείνα τα γεγονότα, αλλοιώνει την αλήθεια.

Είναι σημαντικό, μια ιστορική περίοδος σαν αυτή που απεικονίζει ο Νίκος και που αντιπροσωπεύει όλους τους αγώνες για την Δημοκρατία, να μην ξεχαστεί ποτέ: ούτε εδώ, ούτε στην Ελλάδα, ούτε πουθενά στη γη.

Maurizio Valenzi

Γερουσιαστής της Ιταλικής Δημοκρατίας

Νάπολη, Οκτώβρης 2000

Prefazione del Sen. Maurizio Valenzi (Il movimento studentesco greco in Italia e la sua lotta contro la dittatura greca)

Mai dimenticarele lotte per la Democrazia...

E una benevola legge della natura che il tempo, nonostante il suo imperturbabile trascorrere, lasci dei segni profondi nella vita degli uomini ma anche dei legami che restano a lungo vivi nella memoria.

Ed e proprio in virtu di questa legge che sono stati sempre presenti nel mio ricordo gli anni in cui ebbi l'occasione di conoscere un gruppo di giovani greci, studenti delle varie facolta universitarie napoletane. Tra i tanti gruppi di studenti stranieri quello greco era certamente il piu numeroso nonche il piu attivo politicamente, sempre attento alle vicende, a volte drammatiche, del proprio paese - e questo ritengo abbia avuto una funzione positiva, influendo notevolmente, pur se di riflesso, sulle sorti della democrazia in Grecia.

Fin dagli anni in cui ero responsabile nella federazione comunista - come vice segretario - ho cercato, senza interferire nelle scelte dei giovani appartenenti a questi vivaci gruppi di studenti greci, di dare un contributo alle forze che si identificavano nella sinistra democratica, anche perche, con l'avvento al potere dei colonnelli in Grecia, la sicurezza di questi studenti era messa in pericolo dagli interventi spionistici del governo greco, che organizzo una vera e propria schedatura di tutti gli attivisti delle varie associazioni. Iniziativa, questa, che il governo italiano non si preoccupo di contrastare, ma a dire il vero non favori, mentre i partiti della sinistra cercarono sempre di dare il loro sostegno non solo agli studenti greci ma anche ai ciprioti, i palestinesi, gli iraniani che lottavano per la democrazia nei loro paesi. Per quanto riguarda lo specifico nella realta napoletana, posso affermare che questo sostegno e diventato molto piu efficace quando, per la prima volta nella nella storia della citta, il suo governo fu assunto da una alleanza guidata da un sindaco comunista e a me tocco l'onore e la fortuna di esserlo. Da quel momento la collaborazione con la Federazione delle Associazioni Studentesche Greche in Italia, e in particolare col suo presidente Nikos Klitsikas, si rafforzo notevolmente: insieme ci battemmo per i diritti del popolo palestinese accogliendo a Napoli personalita come monsignor Cappucci o come il fratello di Arafat. Abbiamo accolto il leader della resistenza cipriota Vasos Lyssaridis, abbiamo organizzato incontri con artisti e intellettuali greci (Y. Markopoulos, M. Koch, Y. Skourtis), ho avuto l'onore di conoscere Andreas Papandreou, Melina Mercuri, Alekos Panagulis, di cui conservo ancora un disegno, e Ilias Iliou, che ricordo affettuosamente, insieme al figlio, e a cui e legato uno degli episodi piu frustranti della mia vita.

Ero stato informato che Iliou, tenuto in carcere dai colonnelli, era gravemente malato (una cancrena alla gamba metteva in serio pericolo la sua vita). Tentai percio di contattare un esponente del Parlamento Greco perche Iliou fosse trasportato in ospedale, ma giunto ad Atene le autorita mi impedirono di lasciare l'aeroporto e andare in citta. Nonostante i miei ripetuti tentativi e la mia carica di senatore della Repubblica italiana, fui costretto a ripartire per Roma senza essere riuscito a far niente.

Tutti questi ricordi, che il tempo aveva solo affuscato ma mai spento, sono stati ravvivati dal libro di Nikos Klitsikas, che con il suo lavoro da una viva rappresentazione del movimento contro la dittatura dei colonnelli in Grecia e il sostegno ad esso dato dal popolo italiano e dalla citta di Napoli; citta che, saldamente ancorata alla sua storica tradizione mediterranea, ha generosamente offerto il suo appoggio a chi lottava per la democrazia e per la liberta.

Nikos Klitsikas non si limita ad una cronaca precisa e spoglia di quei momenti, ma li arricchisce di quel senso vivo delle cose e dei fatti che solo chi ha vissuto con passione quegli avvenimenti possiede.

All'autore non sfugge neanche il senso della continuita: il racconto e inserito infatti nel quadro ben piu ampio della ormai storica presenza greca in Campania, anche se, giustamente, questo elemento effettivo rimane solo marginale e non permette che la narrazione storica possa essere tacciata di avere una prospettiva "romantica".

Il libro e contraddistinto da un taglio quasi impersonale nella descrizione dei fatti e nel loro susseguirsi cronologico, poiche ne la personalita dell'autore ne la sua partecipazione agli avvenimenti narrati stravolgono la realta.

E importante che un periodo come quello descritto da Nikos, rappresentativo di tutte le lotte per la Democrazia, non venga mai dimenticato: ne qui, ne in Grecia, ne in nessun angolo della terra.

Maurizio Valenzi - Napoli, gennaio 2000

Επιστροφή στο "Σίβυλλα-Sibilla"