Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την επανάσταση στο Γουδί

«1909»

Του Παναγιώτη Ν. Κρητικού*

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την επανάσταση στο Γουδί. Και ο Πολιτικός και Κοινωνικός Σύνδεσμος «Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ» οργανώνει επετειακή εκδήλωση με θέμα: «Από το 1909, στον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο, την πολιτική εξυγίανση και την Εθνική Ανόρθωση-Πολιτικές Εξελίξεις των αρχών του 20ού αιώνα-Ομοιότητες και διαφορές με το σήμερα.».
Η πολιτική ιστορία είναι γεμάτη από στρατιωτικά κινήματα, (πραξικοπήματα, «προνουτσιαμέντα», στρατιωτικές δικτατορίες ή χούντες). Όλα είχαν αντιδημοκρατικά κίνητρα, αυταρχικό χαρακτήρα και ιδιοτελείς στόχους. Ως εκ τούτου, η ιστορία και η λαϊκή συνείδηση τα καταδίκασαν. Άλλωστε, η επαναστατική θεωρία- και ορθώς- μόνο τον λαό θεωρεί υποκείμενο επανάστασης. Εξαίρεση αποτελεί το Κίνημα του 1909 το οποίο βρήκε ιστορική δικαίωση εκ του αποτελέσματος, θέλετε; αλλά όχι μόνο εξ αυτού, καθώς και αποδοχή στην συνείδηση του λαού. Αποδείχθηκε και ήταν κίνημα λυτρωτικό για το λαό και το Έθνος. Ο Ηγέτης του, Συνταγματάρχης Νικόλαος Ζορμπάς, ήταν αξιωματικός χαμηλών τόνων, αγνός πατριώτης και με προσήλωση στον κοινοβουλευτισμό. Είναι γνωστή η αντίδρασή του στην πρόταση που του έγινε από πολιτικούς να κυβερνήσει με έκτακτες εξουσίες. Αρνήθηκε κατηγορηματικά. Τα κίνητρά του δεν ήταν ιδιοτελή και οι στόχοι του, όπως άλλωστε διατυπώνονται στη διακήρυξη του Συνδέσμου προς την Κυβέρνηση, απέβλεπαν, μεταξύ άλλων: «Όπως η Διοίκησις της χώρας καταστή και έντιμος, όπως η Δικαιοσύνη απονέμηται ταχέως μετάμεροληψίας και ισότητος προς άπαντας εν γένει τους πολίτας αδιακρίτως τάξεως, όπως η Εκπαίδευσις του Λαού καταστεί λυσιτελής δια τον πρακτικόν βίον και τας στρατιωτικάς ανάγκας της χώρας, όπως η ζωή, η τιμή και η περιουσία των πολιτών εξασφαλισθώσιν, και τέλος όπως τα οικονομικά ανορθωθώσι, λαμβανομένων των απαιτουμένων μέτρων προς λελογισμένην διαρρύθμισιν των εσόδων και εξόδων του κράτους, ώστε αφ’ενός μεν ο σχεδόν πενόμενος ελληνικός λαός ανακουφιστή εκ των επαχθών φόρων, ους ήδη καταβάλλει και οίτινες ασπλάχνως κατασπαταλώνται προς διατήρησιν πολυτελών και περιττών υπηρεσιών και υπαλλήλων χάριν της απαισίας συναλλαγής, κλπ» κάθε ομοιότητα με τη σημερινή κατάσταση της χώρας είναι εντελώς συμπτωματική.
Υπήρχαν τότε μεγάλα εθνικά και πολιτικά ζητήματα οξύτατα και ανοιχτά όπως και σήμερα. Τότε, υπήρχε το Κρητικό ζήτημα, σήμερα το Κυπριακό. Τότε, υπήρχε Μακεδονικό ζήτημα, τώρα επίσης Μακεδονικό (Σκοπιανό). Τότε, υπήρχε ο ατυχής και ταπεινωτικός πόλεμος του 1897, σήμερα υπάρχουν οι αλυσιδωτές ταπεινώσεις στο Αιγαίο (παραβιάσεις, παραβάσεις, γκρίζες ζώνες, Ίμια κ.α.). Τότε, απέναντι στην Τουρκία ασκείτο η λεγόμενη «άψογος» πολιτική, σήμερα ασκείται η πολιτική του «κατευνασμού» και στην ουσία η πολιτική του ενδοτισμού. Τότε, υπήρχε ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος, τώρα έρχεται και επανέρχεται η Ευρωπαϊκή Επιτήρηση. Τότε, στο δημόσιο βίο κυριαρχούσε η φαυλοκρατία και η συναλλαγή, τώρα η διαφθορά και η αδιαφάνεια. Τότε, με άλλη μορφή, υπήρχε αγροτικό ζήτημα. Διαφορετικό αλλά εξίσου οξύ υπάρχει και σήμερα. Τότε, ο δικομματισμός, δηλαδή το τρικουπικό και δηληγιαννικό κόμμα, μετρούσε μία περίπου τριακονταετία κομματικού βίου -όπως και σήμερα- και του οποίου οι διάδοχες ηγεσίες (Θεοτόκης, Ράλλης, Μαυρομιχάλης, Δραγούμης) υπήρξαν κατώτερες των περιστάσεων. Να γιατί το κίνημα στο Γουδί με τα ανιδιοτελή κίνητρα και τους καθαρούς πατριωτικούς και εθνικούς στόχους, βρήκε ευρύτατη και δυναμική λαϊκή συμπαράσταση. Το λαϊκό συλλαλητήριο της 14ης Σεπτεμβρίου 1909 υπήρξε το μεγαλύτερο μέχρι αυτή τη στιγμή. Σύσσωμος σχεδόν ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά τάχθηκε υπέρ του Συνδέσμου και κατά της απαισίας συναλλαγής και υπέρ μιας ουσιαστικής ανακούφισης του πενόμενου λαού.
Οι εξελίξεις είναι γνωστές. Με την επιλογή ως πολιτικού συμβούλου του επαναστάτη του Θέρισου Ελ. Βενιζέλου, το Έθνος ευτύχησε, στην κρισιμότερη ώρα του, να βρει τον Ηγέτη του για να ακολουθήσει μια δεκαετία πολιτικής εξυγίανσης και εθνικής αναδημιουργίας. Έτσι βρήκε την ιστορική της δικαίωση η Επανάσταση στο Γουδί.
Υ.Γ. Τα πολιτικά γεγονότα της εποχής εκείνης θα αναλύσουν στις 25 Φεβρουαρίου στις 7.00 μ.μ. στο Πολεμικό Μουσείο οι διακεκριμένοι πολιτικοί και ιστορικοί (Γ. Αρσένης, Σ. Καργάκος, Βάσος Λυσσαρίδης, Κ. Σβολόπουλος).
Θα είμαστε όλοι εκεί.

*Ο Παναγιώτης Ν. Κρητικός ήταν Αντ/ος της Βουλής και είναι Πρόεδρος του Πολιτικού και Κοινωνικού Συνδέσμου «Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ»

Επιστροφή στο Σίβυλλα-Sibilla

Ομιλία Δρα Βάσου Λυσσαρίδη (7 Φλεβάρη 2009)

Ομιλία Δρα Βάσου Λυσσαρίδη

σε τιμητική εκδήλωση του δήμου Ταύρου στην Αθήνα (7 Φλεβάρη 2009)

Διαχρονική η τραγωδία. Διαχρονικά τα σφάλματα. Τα ιστορικά μαθήματα δεν αξιοποιούνται. Ημέτεροι και ξένοι διαστρεβλώνουν την ιστορική πραγματικότητα και έμμεσα προπαρασκευάζουν τα επόμενα τραγικά βήματα.
Αυτοποδοπατήθηκαν οι Έλληνες στη Σμύρνη. Οι Πόντιοι αυτοεγκλωβίσθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης, οι Κωνσταντινουπολίτες προκάλεσαν τον φιλικό ως τότε Τουρκικό όχλο, οι Ελληνοκύπριοι επιδόθηκαν σε συστηματική γενοκτονία των Τουρκοκυπρίων και εξανάγκασαν την Τουρκία να ασκήσει τα επεμβατικά της δικαιώματα για να τους διασώσει.
Και αυτό το θέατρο του παράλογου έχει συγγραφείς και Ελληνόφωνους.
Όμως όταν το βράδυ ξυπνώ από τους υπαρκτούς εφιάλτες αντιμετωπίζω την υπαρκτή φωτισμένη πέτρινη κατοχική σημαία στον Πενταδάκτυλο, όταν διασχίζω την Λευκωσία με υποδέχεται ένα υπαρκτό διάτρητο συρματόπλεγμα που διευκολύνει τους καζινόβιους και προκαλεί τους αξιοπρεπείς και που μετατρέπεται σε σημείο αναγνώρισης χωριστής διχοτομικής Τουρκικής εξουσίας και εμπορίου των προϊόντων των υφαρπαγεισών Ελληνοκυπριακών περιουσιών. Και όταν συνέρχομαι διαπιστώνω ότι
Όσο ακόμα και με συνομιλίες εν ενεργεία ο σύγχρονος πασάς διακόπτει λειτουργίες στις κατεχόμενες μισοκατεστραμμένες εκκλησιές, όσο η Τουρκική ωμότητα διακηρύττει ότι το Κυπριακό έχει λυθεί από το 1974 και απαιτεί και επιβράβευση του εγκλήματος με αναγνωρίσεις χωριστών κρατών, τόσο η αγωνία επιτείνεται και τόσο πιο έντονη γίνεται η απόφαση μας για διορθωτική πορεία.
Όμως με θρηνωδίες και προσαρμογή στις αξιώσεις του καταχτητή δεν ανατρέπονται εθνικές τραγωδίες.
Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή.
Θέλει οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους
Θέλει οι ριψάσπιδες να ενταφιασθούν τελεσίδικα στο περιθώριο της ιστορίας.
Τα σχέδια της Τουρκίας σαφή. Έλεγχος του συνόλου των Κυπριακών εξελίξεων ως προσταδίου για Ιμβροποίηση. Η διχοτόμηση δεν είναι η πρώτη επιλογή. Πρώτη φάση το σχέδιο Ανάν.
Ο λαός μας απέρριψε το σχέδιο Ανάν που ισοδυναμούσε με διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποδοχή ενός πολυκηδεμονευόμενου συνομοσπονδιακού μορφώματος.
Και σε συνεργασία με την Ελλάδα πετύχαμε την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.
Όμως σχέδια βρικολακιάζουν με ποικιλώνυμες ονοματολογίες για να μας θυμίζουν τον Χάνεϊ με την κυνική δήλωση ότι το σχέδιο Ανάν όσες φορές κι αν το απορρίψετε θα επανέρχεται ωσότου το αποδεχθείτε. Κι εμείς απαντούμε. Θα το απορρίπτουμε ωσότου συμμορφωθείτε.
Μας ζητούν να ξεπουλήσουμε πατρογονικά εδάφη με πολυχιλιόχρονη Ελληνική παρουσία.
Λένε πως η γη δεν έχει κρικέλια για να την τραβήξουν.
Όμως και η δική μας γενιά Ελληνοκυπρίων δεν έχει δικαίωμα να εκδώσει τίτλους ιδιοκτησίας σε ξένους για τα χώματα μας.
Αυτά τα χώματα δεν
ξεδιψούν με σκλαβωμένο νερό
Αυτά τα δέντρα δεν ανθίζουν
με ντροπιασμένο ήλιο
Αυτά τα νεκροταφεία διώχνουν
τους ξανασκοτωμένους νεκρούς
Αυτό το πείσμα
δεν νικιέται με το όπλο
τ΄αφέντη
Στην Αμμόχωστο ξαναζωντανεύουν
οι γόνοι του Τεύκρου
Στην Στοά ο Ζήνωνας για
πρώτη φορά φοράει την πανοπλία
Στην Έπια ο Σοφοκλής
ξαναγράφει τα χορικά
Κι εκεί στον μακρινό ουρανό
ο Φοίβος ξαναβρίσκει την
πυξίδα.
Κι εγώ σας το λέω.
Δεν είναι να πεθάνει
αυτή η γενιά.
Όσο η βιολογική μου πορεία γίνεται πιο μακρά τόσο πιο έντονη καθίσταται η αναγκαιότητα να επισκέπτομαι συχνά τα μητροπολιτικά χώματα, να επιβεβαιώνω την κοινότητα ιστορίας, την κοινότητα δεσμών, την κοινότητα προοπτικών ακόμα και την κοινότητα κινδύνων.
Και το αίσθημα ανεκπλήρωτων οραμάτων γίνεται πιο έντονο όταν προσφέρονται έπαινοι και τιμητικές διακρίσεις για την αναιμική μου προσφορά.
Στην Κύπρο σήμερα οι εκκλησιές μαυροφορούν. Τα αρχαία θέατρα διαμαρτύρονται. Οι παραδόσεις μας δολοφονούνται.
Η Κύπρος περνώντας από συμπληγάδες είναι σήμερα μέλος της Ε.Ε.
Και στόχος είναι η αξιοποίηση της τυχόν επιθυμίας της Τουρκίας για Ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Η ένταξη αποτελεί απομακρυσμένη ή αδύνατη προοπτική. Το πιθανό τέρμα είναι μια ειδική σχέση. Η Τουρκία επιδιώκει και ως τώρα όχι χωρίς επιτυχία μια ενταξιακή πορεία a la carte, αρνούμενη να υλοποιήσει υποχρεώσεις της που προκύπτουν από την υποψηφιότητα της. Αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία της οποίας η υπογραφή είναι απαραίτητη για την Ευρωπαϊκή της πορεία και να αποαναγνωρίσει το δορυφορικό κατοχικό ψευδοκράτος.
Κι εμείς παρακολουθούμε παθητικά αυτή την τραγελαφική εξέλιξη.
Με σαφήνεια να διακηρύξουμε ότι χωρίς συμμόρφωση της Τουρκίας στις υποχρεώσεις της θα πρέπει να τερματίσουμε μια Ευρωπαϊκή πορεία a la carte.
Τώρα διεξάγονται συνομιλίες που δεν είναι καν δικοινοτικές γιατί ο Ταλάτ αποτελεί γκαουλάϊτερ των Τουρκικών συμφερόντων.
Πάνω σε ποια βάση; Τουρκία και Ντενκτάς εμμένουν στην ύπαρξη δυο χωριστών κρατικών οντοτήτων, συνεταιρισμό, κηδεμονικά δικαιώματα, ξένη στρατιωτική παρουσία και σφετερισμό περιουσιών και δικαιωμάτων.
Συζήτηση πάνω σ΄αυτή τη βάση αποτελεί απεμπόληση δικαιωμάτων και υπονόμευση της εθνικής μας παρουσίας στη Κύπρο.
Υπήρξαν παρεκκλίσεις από δικής μας πλευράς που θα εμείνουμε να διορθωθούν γιατί είναι καθολικό το αίσθημα ότι ο λαός δεν θα ανεχθεί δυο χωριστά κράτη, ένα Ελληνοκυπριακό και ένα Τουρκοκυπριακό και συνεταιρισμό, που να οδηγεί, σ΄ ένα πολυκηδεμονευόμενο μεταποικιοκρατικό συνομοσπονδιακό μόρφωμα.
Ούτε εκ περιτροπής προεδρία, ούτε νομιμοποίηση του εγκλήματος του εποικισμού, ούτε συντήρηση κηδεμονικών δικαιωμάτων και ξένη στρατιωτική παρουσία.
Ότι ο λαός απαιτεί και θα απαιτεί λύση στη βάση των προεκλογικών διακηρύξεων. Δηλαδή μια λύση που θα διασφαλίζει την ενότητα του χώρου, του κράτους, της οικονομίας, των θεσμών, τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος όλων των προσφύγων για επάνοδο στις πατρογονικές εστίες και περιουσίες τους. Λύση εναρμονισμένη με το διεθνές δίκαιο και το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Ορθώς επισείουν μερικοί τον κίνδυνο ότι η παθητική διέλευση χρόνου συντελεί σε μονιμοποίηση παράνομων τετελεσμένων. Και ορθώς ανταπαντούμε ότι η νομιμοποίηση δεν αποφεύγει τη μονιμοποίηση. Τα προτεινόμενα σχέδια ισοδυναμούν με διχοτόμηση και επικυριαρχία της Τουρκίας στις τώρα ελεύθερες περιοχές.
Και τώρα επιχειρείται νόθευση της εθνικής μας φυσιογνωμίας ως προσταδίου για αποδοχή λύσεων που οδηγούν σε Αλεξανδρεττοποίηση και αφανισμό του Κυπριακού Ελληνισμού με περαιτέρω διαφοροποίηση του δημογραφικού status.
Δεν θα υποκύψουμε στον εκβιασμό ενός ψευδοσυγχρονισμού ότι κάθε αναφορά σε εθνικές παραδόσεις κάθε νύξη για εθνική οντότητα, κάθε επίδειξη προσήλωσης στην εθνική κληρονομιά αποτελεί σοβινισμό. Αν δεν έχουμε την εθνική μας ταυτότητα κάθε λύση, όσο κακή, θα γίνει αποδεκτή.
Υπενθυμίζω τους όψιμους ιστοριογράφους μυθογράφους πως η ΕΟΚΑ δεν ήταν μια εξτρεμιστική οργάνωση, το 55-9 ένας ολόκληρος λαός βρέθηκε στρατευμένος σ΄ ένα ανεπανάληπτο αγώνα με τους ζωντανούς να ζηλεύουν τους μελλοθάνατους.
Ούτε θα ανεχθούμε την επαναγραφή της ιστορίας με βάση τον εξωραϊσμό των σε βάρος μας οργανωμένων εγκλημάτων και μεγιστοποίηση δικών μας ατομικών.
Τώρα οι αποκαλύψεις για τις οργανωμένες βαρβαρότητες έρχονται στην επιφάνεια. Ένοχος δεν είναι μόνο ο οποιοσδήποτε Αττίλα Ολγκάτς αλλά το ίδιο το Τουρκικό κράτος που είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός ομοιογενούς πολιτικο-στρατιωτικού προγεφυρώματος.
Επαναλαμβάνω οι Έλληνες της Μικράς Ασίας δεν αυτοεξοντόθηκαν, οι Πόντιοι δεν αυτοπεταλώθηκαν και μισόγυμνοι αποφάσισαν θανατηφόρες πορείες, ο Κολοκοτρώνης κι ο Αυξεντίου δεν ήσαν τρομοκράτες, ο Παπαφλέσσας, ο μωροκαλόγερος κατά τους εν ειρήνη μετά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας διαβιούντες υπήρξε η εθνική συνείδηση που οδήγησε ακόμα σε σεβασμό του δημίου μπροστά στο νεκρό Παπαφλέσσα και στη γέννηση του νέου Ελληνικού κράτους.
Οι χιλιάδες εκτελεσθέντες στην Κύπρο δεν ήσαν τρομοκράτες των Τουρκοκυπρίων αλλά υπερασπιστές μιας πατρίδας που πάντα ήθελαν να μοιρασθούν με τους Τουρκοκύπριους.
Οι Ελληνικές παραδόσεις δεν διαγράφονται.
Το μακρινό εκείνο βράδυ
μιλούσα με τον Τεύκρο με
τα βραχέα και τα περισπώμενα
που ακόμα σημαδεύουν την
Κυπριακή τοπολαλιά.
Θυμάμαι που κακός μαθητής
συνόδευα τον Ζήνωνα στο άστυ
και μικρός μαχητής μαθήτευσα
στου Κίμωνα το απέριττο
στρατόπεδο στο Κίτι.
Πως θα τα σβύσω από τη
μνήμη μου.
Θυμάμαι την ανταρσία του Ρε
και του κρυφοκαλόγερου το κρυφό
περήφανο σχολείο
Και το μολών λαβέ στον Μαχαιρά
ξεπήδησε από μακριά
Ένας απ΄τους τρακόσιους
Κι ας μη ξεχνάμε
Γράψαμε Τρωάδες
και αγαπήσαμε κι αυτούς
που πολεμήσαμε
Το ει αναγκαίον
αδικείν ή αδικείσθε
ποτέ δεν ντύθηκε εθελόδουλα ραγιάς
Αν δεν αυτοαγαπιέσαι ποτέ
δεν αγαπάς
Κι αν δεν δακρύζεις για τον
άλλο
Τα δάκρυα σου θα στερέψουν
και για σένα οριστικά.
Στον μητροπολιτικό χώρο με κυνηγάει πάντα ο συναισθηματισμός. Γιατί ανεξαρτήτως κρατικών οντοτήτων αποτελούμε τμήμα της ίδιας εθνότητας.

Πολύ περισσότερο όταν ο δήμιος απειλεί με Ιμβροποίηση την Κύπρο και Κυπροποίηση το Αιγαίο.
Όμως άλλο ο στόχος μου τώρα.
Τι κάνουμε ως Ελληνισμός
Γιατί κοινή η μοίρα, κοινή η πηγή των κινδύνων.
Η Ίμβρος και η Τένεδος μοιρολογούν. Η Κωνσταντινούπολη ορφάνεψε και τώρα ζητούν και ρέστα στη δική μας την πατρίδα που προστατεύει κι όσους ακόμα δεν το αξίζουν.
Στο Αιγαίο ζωντανεύει η πειρατεία και στην Κύπρο πρυτανεύει η ληστεία.
Η Κύπρος δεν ήταν μακριά για τον Κίμωνα και η Αθήνα γειτονιά της Κύπρου για τον Ζήνωνα.
Θέλουμε φιλία με όλους τους λαούς. Όμως δεν θα πάψω ποτέ να προσθέτω ότι μονόπλευρη φιλία ισοδυναμεί με δουλεία.
Κοινές ομάδες θα πρέπει σε κοινά σώματα να διαγράψουν κοινή στρατηγική.
Δεν θα μετρήσουμε μόνο με αριθμητικά κριτήρια τις δυνατότητες. Οι αλληλοεξαρτήσεις προβλημάτων, τα αντιτιθέμενα εμπλεκόμενα συμφέροντα, η γεωστρατηγική μας σημασία ως γέφυρας προς τη Μέση Ανατολή προσφέρουν υπόβαθρο επιτυχίας.
Βασική προϋπόθεση η δική μας αποφασιστικότητα να υπερασπίσουμε την οντότητα και τα δικαιώματα μας.
Σ΄αυτό τον αγώνα θάμαστε νικητές.
Κι εσύ Ελληνόφωνε πλαστογράφε να το ξέρεις.
Η ιστορία δεν γράφεται από καθέδρας, από αυτόκλητους σοφούς ερήμην λαού και τη προτροπή ξένων.
Η ιστορία γράφεται από τους λαούς και οι πλαστογράφοι τοποθετούνται στα αιωνίως αζήτητα.
Λαοί που δεν καθοδηγούνται από τα πραγματικά ιστορικά δεδομένα κινδυνεύουν.
Κι εμείς πιστοί στις ιστορικές μας παραδόσεις, με σεβασμό στα δικαιώματα όλων θ΄αγωνιζόμαστε χωρίς υπολογισμό θυσίας ωσότου λεύτεροι πορευτούμε στον λεύτερο Πενταδάκτυλο.
Σ΄αυτή την πορεία ζωντανός
ή νεκρός θα είμαι παρών.

Επιστροφή στο Σίβυλλα-Sibilla

Ποιος επιλέγει για μένα και τον καθένα να ζούμε έτσι;

«Ποιος επιλέγει για μένα και τον καθένα να ζούμε έτσι;»
της Δήμητρας Κογκίδου
Η πρωτοφανής δολοφονική απόπειρα κατά της Κωνσταντίνας Κούνεβα λίγο πριν από τα Χριστούγεννα ανέδειξε καταρχήν, με τον πιο τραγικό τρόπο, τη μοίρα που επιφυλάσσει η κοινωνία μας σε μια γυναίκα, μόνη μητέρα, μετανάστρια, εργάτρια και συνδικαλίστρια, αλλά και τις εργασιακές σχέσεις στον κλάδο του καθαρισμού. Ανέδειξε, δηλαδή μια ακόμα πτυχή ενός σύγχρονου δουλεμπορίου από εργολαβίες με σωρεία παραβιάσεων σε πολλούς τομείς του εργατικού δικαίου και με πολλαπλές συνέπειες στις ζωές χιλιάδων «ενοικιαζόμενων εργαζομένων». Η Κούνεβα εναντιώθηκε στο εργασιακό αυτό γκέτο. Η δράση και η μαχητικότητά της ενόχλησε τις εταιρείες που παίρνουν εργολαβικά την καθαριότητα δημοσίων και δημοσιοποιημένων οργανισμών. Όπως αποκάλυψαν οι συναδέλφισσές της αλλά και η ίδια σε συνέντευξη που είχε δώσει στον Βέλγο φωτορεπόρτερ Ζακί Ντερλόμ, με τη παρουσία νομικού - επιστημονικού συμβούλου της ΙΝΕ - ΓΣΕΕ, δεχόταν απειλές για την ζωή της εξαιτίας της συνδικαλιστικής της δράσης και για των διενέξεών της με την εργοδοσία. Δεν είχε όμως τη δυνατότητα να προστατέψει τον εαυτό της από την «τρομοκρατική απειλή». Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Η αστυνομία ερεύνησε την υπόθεση πλημμελώς και η εισαγγελέας που ανέλαβε την υπόθεση επέστρεψε τη δικογραφία που της διαβιβάστηκε για περαιτέρω διερεύνηση. Για την Κωσταντίνα δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε να αποδειχθεί το ίδιο αγωνίστρια και σε αυτή τη μάχη που δίνει τώρα.
Παραμένει όμως το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο του καθαρισμού που αναδείχθηκε από την υπόθεση αυτή. Και τώρα δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν ξέραμε. Πολύ περισσότερο που μόλις δόθηκε στη δημοσιότητα και η εμπεριστατωμένη μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ που διενεργήθηκε στο δεύτερο εξάμηνο του 2008 με επιστημονικά υπεύθυνο τον Γιάννη Κουζή σχετικά με την απασχόληση στον κλάδο αυτό. Σε αυτήν αναλύονται οι συνθήκες εργασίας στον κλάδο και ειδικότερα καταγράφεται το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι εργολαβικές αναθέσεις της καθαριότητας κτηρίων και εντοπίζονται τα κύρια νομικά ζητήματα που αναδεικνύονται ως προς το εργασιακό καθεστώς των εργαζομένων, τόσο από πλευράς ισχύουσας νομοθεσίας και νομοθετικών κενών, όσο και από πλευράς καταστρατήγησης του υπάρχοντος νομικού πλαισίου.
Σε γενικές γραμμές, η έρευνα αυτή μας δίνει μια εικόνα αποδιάρθρωσης των εργασιακών θεσμών και καταστρατήγησης των στοιχειωδών κανόνων που πλήττουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Σύμφωνα με τα δεδομένα, ο κλάδος αυτός με τη χρήση των εργολαβιών αποτελεί κραυγαλέα περίπτωση παράνομης ευελιξίας. Παραπέμπει σε ένα καθεστώς εργασίας με χαμηλές αμοιβές και δικαιώματα και με έντονο τον χαρακτήρα της ανασφάλειας και της επισφάλειας για ένα εργατικό δυναμικό ιδιαίτερα ευάλωτο, όπως για παράδειγμα οι αλλοδαποί εργαζόμενοι και ιδιαίτερα οι εργαζόμενες. Επιπρόσθετα, η ανάπτυξη των εργολαβιών ενισχύει τις πολλαπλές ταχύτητες των εργασιακών σχέσεων, δεν «ευνοεί» τον συνδικαλισμό έτσι ώστε να επιτυγχάνονται ανεμπόδιστα οι πολιτικές συμπίεσης του εργασιακού κόστους και οι παραβιάσεις της νομοθεσίας. Όλα τα παραπάνω συντελούνται με την ανοχή εκείνων που αναθέτουν το έργο στους εργολάβους, δηλαδή με την ευθύνη του δημοσίου. Και βέβαια οι οργανισμοί του δημοσίου που προσφεύγουν στις εργολαβίες δεν το κάνουν πάντα αναζητώντας μειωμένο εργασιακό κόστος. Συχνά το κόστος της εργολαβίας είναι υψηλότερο για την υπηρεσία από την ένταξη προσωπικού στο μισθολόγιό της, γίνεται όμως στο πλαίσιο πελατειακών σχέσεων. Στο βαθμό που ο καθαρισμός είναι συνδεδεμένος με την δημόσια υγεία, η χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών έχει πολλαπλές αρνητικές κοινωνικές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τους χρήστες των συγκεκριμένων υπηρεσιών.
Τέλος περιέχονται και πολλές μαρτυρίες εργαζομένων και εκπροσώπων του σωματείου σχετικά με παραβιάσεις δικαιωμάτων σε πολλούς τομείς της εργατικής νομοθεσίας. Επιλέγω μία. "Γράφω εγώ για όλους μας που ζούμε σε ένα εργασιακό καθεστώς άθλιο. Τι άλλο μπορείς να πάθεις; Ανασφάλιστος δουλεύεις, απλήρωτος είσαι, κινδυνεύεις ανά πάσα στιγμή και από πάνω έχεις και την απειλή, την ψυχολογική βία της απόλυσης ... Στο σύνολό μας ζούμε υπό αυτές τις συνθήκες. Ποιος επιλέγει για μένα και τον καθένα να ζούμε έτσι; Ποιος τους έδωσε αυτό το δικαίωμα; Είμαστε καθαριστές, μαζεύουμε σκουπίδια, αλλά και αυτά άμα τα ανακυκλώσεις είναι χρήσιμα. Αισθάνομαι ότι δεν υπάρχω, είμαι κάτι πιο κάτω από σκουπίδι, αλλά όσους και αν ρώτησα δεν μου είπε κανείς τι είμαι. Μήπως ξέρετε εσείς ρε παιδιά;"

· Η Δήμητρα Κογκίδου είναι καθηγήτρια και κοσμητόρισσα της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ

Επιστροφή στο Sibilla-Σίβυλλα